Er zijn altijd dingen die je graag wilt bereiken. Die je helemaal geweldig vindt. Het is werkelijk waar je droom. Maar... Er zit altijd een maar aan. Niet genoeg geld, te groot plan, niet genoeg connecties, weinig tijd. Maar wat je moet onthouden: Als je iets echt wilt, kun je het bereiken. Tenminste... dat zeggen de mensen. Is dat ook zo? Om daar antwoord op te geven, ga ik het hebben over ondernemingszin. 'Het lijkt altijd onmogelijk totdat het is gedaan'.
Ondernemingszin in het onderwijs. Dit moet al beginnen bij de kleuters, zo stelt Minister Gabriëls dat op 15 oktober 2001, wat wordt beschreven in het artikel 'Ondernemingszin=Levenskunst!' van Els Bertrands en Vera Plessers. Hierin zeggen zij dat ondernemingszin bij kleuters niet zomaar uit de lucht is komen vallen. Het kwam aan de orde toen professionals zich gingen verdiepen in kleuters die zwak waren in zelfsturing. Zij konden niet kiezen óf weten niet hoe zij moeten beginnen aan hun spel als de keuze eenmaal gemaakt is. Deze kleuters laten zich leiden door anderen. Aan de andere kant heb je kleuters die juist erg creatief zijn en een flinke dosis verbeeldingskracht hebben. Deze kleuters weten goed te organiseren en kunnen soms zelfs een leidersrol vervullen. Door dit grote contrast, hoef je niet meer te twijfelen aan het belang van ondernemingszin. Zo stellen Bertrands en Plessers (2002-2003) dat.
Een interessante theorie die bij ondernemingszin past, is de theorie van Laevers en Bertrands (2004). Zij geven de volgende definitie van ondernemingszin:
'Ondernemingszin is... de dispositie om in de situatie waarin men zich bevindt, ideeën te genereren over mogelijke doelen, daarbij initiatieven te bedenken en door optimale inzet van beschikbare middelen acties op te zetten die tot de realisatie van waargenomen kansen leiden. Het is aanleiding tot het verleggen van grenzen, het scheppen van iets nieuws, het creëren van iets duurzaams dat tot de kwaliteit van het leven bijdraagt.'
Ook zeggen zij dat ondernemingszin niet gaat over iemand die op geld uit is. Maar ook over mensen die beschikken over het vermogen iets nieuws teweeg te brengen dat grensverleggend is. Daarbij kun je denken aan leerlingen die op school aangeven dat een bepaald iets veranderd kan worden op school of kinderen die in de klas een nieuw spel creëren. En dan gaat het daarbij niet om de ideeën daarvan, maar ook het realiseren van die ideeën.
Dat was een hele lap tekst over wat twee mensen hebben gezegd. Om het nu even makkelijk te maken, zal ik het even in kindertaal uitleggen. Ondernemingszin wil zeggen dat je creatief en innoverend moet denken en de ideeën die je hebt moet realiseren. Daarbij moet je tegen dingen aanlopen, fouten maken. Dat is belangrijk. Je idee kan daardoor alleen maar beter worden. Je moet dan andere manieren bedenken om je idee te realiseren.
Dit alles hebben Laevers en Bertrands (2004) ook weergegeven in een model. Misschien helpt dit bij het visualiseren van ondernemingszin.
Ondernemingszin in het onderwijs. Dit moet al beginnen bij de kleuters, zo stelt Minister Gabriëls dat op 15 oktober 2001, wat wordt beschreven in het artikel 'Ondernemingszin=Levenskunst!' van Els Bertrands en Vera Plessers. Hierin zeggen zij dat ondernemingszin bij kleuters niet zomaar uit de lucht is komen vallen. Het kwam aan de orde toen professionals zich gingen verdiepen in kleuters die zwak waren in zelfsturing. Zij konden niet kiezen óf weten niet hoe zij moeten beginnen aan hun spel als de keuze eenmaal gemaakt is. Deze kleuters laten zich leiden door anderen. Aan de andere kant heb je kleuters die juist erg creatief zijn en een flinke dosis verbeeldingskracht hebben. Deze kleuters weten goed te organiseren en kunnen soms zelfs een leidersrol vervullen. Door dit grote contrast, hoef je niet meer te twijfelen aan het belang van ondernemingszin. Zo stellen Bertrands en Plessers (2002-2003) dat.
Een interessante theorie die bij ondernemingszin past, is de theorie van Laevers en Bertrands (2004). Zij geven de volgende definitie van ondernemingszin:
'Ondernemingszin is... de dispositie om in de situatie waarin men zich bevindt, ideeën te genereren over mogelijke doelen, daarbij initiatieven te bedenken en door optimale inzet van beschikbare middelen acties op te zetten die tot de realisatie van waargenomen kansen leiden. Het is aanleiding tot het verleggen van grenzen, het scheppen van iets nieuws, het creëren van iets duurzaams dat tot de kwaliteit van het leven bijdraagt.'
Ook zeggen zij dat ondernemingszin niet gaat over iemand die op geld uit is. Maar ook over mensen die beschikken over het vermogen iets nieuws teweeg te brengen dat grensverleggend is. Daarbij kun je denken aan leerlingen die op school aangeven dat een bepaald iets veranderd kan worden op school of kinderen die in de klas een nieuw spel creëren. En dan gaat het daarbij niet om de ideeën daarvan, maar ook het realiseren van die ideeën.
Dat was een hele lap tekst over wat twee mensen hebben gezegd. Om het nu even makkelijk te maken, zal ik het even in kindertaal uitleggen. Ondernemingszin wil zeggen dat je creatief en innoverend moet denken en de ideeën die je hebt moet realiseren. Daarbij moet je tegen dingen aanlopen, fouten maken. Dat is belangrijk. Je idee kan daardoor alleen maar beter worden. Je moet dan andere manieren bedenken om je idee te realiseren.
Dit alles hebben Laevers en Bertrands (2004) ook weergegeven in een model. Misschien helpt dit bij het visualiseren van ondernemingszin.
Als je kijkt naar dit model zie je dus dat het wel degelijk klopt. Als je iets wil, dan gaat het je lukken. Ondernemingszin begint namelijk met wil. Daarna kun je pas de volgende stappen gaan zetten. Ik zal de vier criteria van ondernemingszin even uitleggen:
Wil: de wil om iets te doen. Heel simpel. Vertel wat je wil bereiken en deel dit met andere personen.
Richting: hoe ga je ervoor zorgen dat je doelen bereikt worden?
Scenario: Welke scenario's zijn er om dit doel te bereiken?
Afstand: Je moet ook afstand kunnen nemen tijdens het realiseren van een idee. Soms kun je je helemaal laten gaan in iets. Het is dan goed om even afstand te nemen en te bekijken wat je tot nu toe hebt bereikt.
Zelf vind ik ondernemingszin eigenlijk een heel mooi iets. Ik hoor mijzelf vaak zeggen: 'oh nee, dat lukt me toch niet!' Of 'Ja maar...'
Nadat ik wat meer te weten ben gekomen over ondernemingszin, zal ik dit misschien wat minder vaak gaan zeggen. Ik zal eerder wat verder kijken en dit model raadplegen om te kijken of ik mijn doel kan behalen.
Wat ik verder goed vind aan ondernemingszin in het onderwijs, is dat je daarmee kinderen echt voorbereid op de toekomst en wat zij kunnen gebruiken in het dagelijks leven. In deze maatschappij komt steeds vaker naar voren dat je innovatief moet zijn, met nieuwe ideeën moet komen, doen wat je leuk vindt in plaats van leuk vinden wat je doet. Met het 'aanleren' van ondernemingszin kom je daar een heel eind verder mee.
Wil: de wil om iets te doen. Heel simpel. Vertel wat je wil bereiken en deel dit met andere personen.
Richting: hoe ga je ervoor zorgen dat je doelen bereikt worden?
Scenario: Welke scenario's zijn er om dit doel te bereiken?
Afstand: Je moet ook afstand kunnen nemen tijdens het realiseren van een idee. Soms kun je je helemaal laten gaan in iets. Het is dan goed om even afstand te nemen en te bekijken wat je tot nu toe hebt bereikt.
Zelf vind ik ondernemingszin eigenlijk een heel mooi iets. Ik hoor mijzelf vaak zeggen: 'oh nee, dat lukt me toch niet!' Of 'Ja maar...'
Nadat ik wat meer te weten ben gekomen over ondernemingszin, zal ik dit misschien wat minder vaak gaan zeggen. Ik zal eerder wat verder kijken en dit model raadplegen om te kijken of ik mijn doel kan behalen.
Wat ik verder goed vind aan ondernemingszin in het onderwijs, is dat je daarmee kinderen echt voorbereid op de toekomst en wat zij kunnen gebruiken in het dagelijks leven. In deze maatschappij komt steeds vaker naar voren dat je innovatief moet zijn, met nieuwe ideeën moet komen, doen wat je leuk vindt in plaats van leuk vinden wat je doet. Met het 'aanleren' van ondernemingszin kom je daar een heel eind verder mee.
Bronnen:
Bertrands, E., Plessers, V. (2002-2003) Ondernemingszin = Levenskunst!
Laevers, F., & Bertrands, E. (2004) Ondernemingszin (h)erkennen. Leuven: GEGO Publishers
Bertrands, E., Plessers, V. (2002-2003) Ondernemingszin = Levenskunst!
Laevers, F., & Bertrands, E. (2004) Ondernemingszin (h)erkennen. Leuven: GEGO Publishers